Ergenliğin ilk belirtileri genellikle:
– Kızlarda 10 yaşta,
– Erkeklerde 12 yaştadır.
• Tamamlanması ortalama 3-5 yıl sürer. Kızlarda 16, erkeklerde 18 yaşında tamamlanır.
Bireysel varyasyonlar:
• Kızlarda ilk belirtiler 8 yaş kadar erken, 13 yaş kadar geç olabilir,
• Erkeklerde ilk belirtiler 9 yaş kadar erken, 14 yaş kadar geç olabilir.
Ergenlik yapısı genetiktir gerek çocuğunuz gerekse de siz arkadaşları ile karşılaştırmayın ve değerlendirmeyin.
Erkeklerde Ergenlik,
• Testis hacminin artması genellikle ilk belirtilerdir.
• Ortalama 12 yaşında başlar (9 -14 yaş arası beklenen durumdur)
• 6 – 9 ay sonra peniste büyüme ve penis kökünde kıllanma başlar,
• Ortalama 3 – 5 yıl sonra sperm üretimi başlar.
Kızlarda Ergenlik,
• Meme gelişiminin başlaması ilk belirtidir,
• Tek taraflı ve asimetrik başlayabilir,
• Ortalama 6 – 9 ay sonra genital bölgede kıllanma başlar,
• 2 – 2.5 yıl sonra adet görülmeye başlanır,
• Türk kız çocukları için ortalama adet yaşı 12 – 14’tür,
• Genetik yapı sürecin gelişiminde ve etkisinde önemlidir.
Ergenlik Boyunca Boy Uzaması
• Kız çocuklarda 20 – 25cm,
• Erkek çocuklarda 25-28 cm boy artışı olur.
• Kızlarda 16, erkeklerde 18 yaş sonrası boy artışı olmaz,
• Kızlarda adet görüldükten sonra 5 – 7.5 cm (1-11cm) artış gözlemlenir.
Ergenlik Boyunca Kilo Artışı
Ergenlik öncesi dönemde yılda 2 – 2.5 kg artış sağlanırken, Puberte (ergenlik) boyunca 3-4 yıl içinde
– kızlarda 16 kg,
– erkeklerde 20 kg kilo artışı görülür.
Ergenliğin Etkilediği Kavramlar
• Vücudun yapısal değişiklikleri,
• Çevreye psikolojik uyum,
• Okul sorumlulukarı,
• Güdülerini kontrol etme,
• Davranışlarında ölçülü olma,
• Meslek seçimi ve yaşam biçimi seçimi,
Ergenlik Döneminde Dikkat Edilecek Unsurlar
• Obesite, tartı alımının yakın takibi,
• Anoreksia nervoza, 16-18y arası % 1, 0 beden olasam da olur,
• Kalsiyum ve demir alımı, kırmızı et ve süt ve süt ürünleri
• Guatr, mutlaka iyotlu tuz kullanalım,
• Kamburluk, dik durma egzersizleri,
• Akne,
• Jinekomasti; erkek çocuklarda meme gelişiminin olması % 30-65 görülür, 3-6 yıl sonra geriler,
• Hirşutismus, kızlarda erkek tipi kıllanma,
• Psikolojik sorunlar,
Ergenliğin başında belirginleşen fiziksel büyüme ve gelişme ile ilgili sorunların yanı sıra, cinsel ve psikososyal gelişim sonucu ergenler bazı sorunlarla karşılaşırlar. Ergen bazen bu sorunları kendisi çözemez. Unutmayın, mutlaka aile desteğine ihtiyaç duyarlar.
Uzm. Dr. Ayşe Sibel Tuğral
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı – Kocaeli
