Çocuğumun İlk ateşi ve İlk çocuğum: “Eyvah Ne Yapacağım Şimdi? Ateşi Nasıl Yöneteceğim?”
Çocuk acil polikliniklerindeki başvuruların %70‘i ateş nedeniyle olmaktadır. Buradan da anlaşıldığı üzere ateş, aileleri en çok tedirgin eden ve en çok “beklemeden gidelim” dedikleri konudur.
Daha önceki makalelerimde “ateş nereden ölçülmeli?”, “hangi sınırda ne yapmalıyız?”, “yaşa göre ateş sınırları nelerdir?” hepsini konuştuk.
Ama şu soruyu hiç konuşmadık;
Siz doktorlar neden “Çocuğunuz viral bir enfeksiyon geçiriyor, ateşi oldukça sadece ateş düşürücü verelim başka ilaç kullanmadan 48-72 saat bekleyelim” diyorsunuz?
Çocuğumun İlk Viral Enfeksiyonları Ne Demek?
Sağlıklı bir çocukta ateş yapan enfeksiyona neden olan mikroplar, bakteri ve virüs ailesi olarak ayrılır.
Virüs adını verdiğimiz grup, antibiyotik kullanımı gerektirmeyen gruptur.
Elimizde pek azını öldürecek ilaç vardır. Örneğin halk arasında domuz gribi olarak bilinen influenza virüsünun kendine ait ilacı vardır. Bunun gibi ilacı olan virüs sayısı bir elin parmaklarını geçmez.
Ateşe neden olan ikinci büyük aile bakteri grubudur. Antibiyotikler bu gruba etkilidir.
Hatta bazen tanı koymakta gecikip antibiyotik başlamadığımızda enfeksiyonun ilerlemesine neden olabiliriz. Bu gruba ivedilikle antibiyotik başlamak gereklidir.
Aslında çocukluk çağı ateşli hastalıklılarının belki de en ince noktası kime “antibiyotik başlayalım kime başlamayalım” sorusudur.
Çocuklarda ateşe neden olan enfeksiyonlarda üst solunum yolu enfeksiyonları birinci sıradadır. Yani birçoğu boğaz kızarıklığı ve ateş yapar. Ancak yaşlara göre bu ateşe neden olan mikrobun bakteri ya da virüs olma ihtimali değişir.
0-2 yaş aralığında görülen üst solunum yolu enfeksiyonlarında ateşe neden olan mikrop %80 ihtimalle virüs kaynaklıdır ve antibiyotik gerektirmez.
Örneğin suçiçeği, kızamık birer viral enfeksiyondur ve antibiyotik etkisizdir. Bu mikroplara karşı aşılamanın başlaması ile tabi ki bu hastalıkları görmüyoruz. Altıncı hastalık 48-72 saat bazen 39C°’leri gören ateş yapan ama antibiyotik kullanımını gerektirmeyen bir mikroptur. Aşısının olmaması nedeni ile halen çok gördüğümüz bir hastalıktır.
2 yaşından sonra viral enfeksiyon sıklığı giderek azalmakla beraber kreş çocukların yani 3-5 yaş aralığında çıkan ateşlerden hala %50-60 virüsler sorumludur.
6-7 yaşına gelmiş üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olan birçok virüsü kreş yıllarında tanımış olan çocuk artık virüs enfeksiyonlarına daha dirençlidir ve ateşli hastalık sayısı kış boyu 1-3 arasını geçmez. Bu yaşlarda ateş yakınması ile bize başvuran bir çocuğun antibiyotik kullanımını gerektiren bakteriyel bir enfeksiyon geçiriyor olma ihtimali 2 yaşındaki bir çocuğa göre çok daha yüksektir.
6-7 yaş civarında ateşe neden olan mikropların sadece %20-30 kadarı virüs kaynaklı iken, %70-80’i antibiyotik kullanımını gerektiren bakterilerdir.
Peki bebeğimin boğazı kızarık, ateşi var doktor viral olduğu söyledi ama ben çok huzursuzum viral enfeksiyona antibiyotik başlasak ne olur?
Antibiyotikler sanıldığı kadar masum ilaçlar değildir.
Bir hocam özellikle ilk 2 yaşta başlanan antibiyotikleri ‘’ çocuğun bağırsaklarına atılan atom bombası” olarak tarif etmişti. O atom bombasının yaptığı tahribatın onarılması en erken 6 ay belki de bir yılı buluyor.
Neden mi?
Bu konuyu size “antibiyotikler neden gereksiz kullanılmamalıdır” adlı makalemde anlatmaya çalıştım.
Viral enfeksiyonlarda çocuğun genel durumu iyidir, ama ateş 39C°’leri bile bulabilir hatta geçebilir.
Viral enfeksiyonlarda ateşin devam ettiği dönemde ya da 48-72 saat süren ateş sonlandıktan sonra olayın viral olduğunu destekleyen öksürük, döküntü, ishal, temiz su gibi burun akıntısı, burun tıkanıklığı gibi ek bulgu eklenir.
Bu bulguların eklenmesi bize ateşe neden olan mikrobun viral olduğu konusunda yardımcı olur.
Daha büyük çocuklar genel kas ağrısı, halsizlik, boğaz ağrısı gibi şikayetlerden yakınır.
Viral enfeksiyonlarda ateş ortalama 48-72 saatte sonlanır.
Nadiren 5-7 güne kadar hatta bazı viral enfeksiyonlarda 10 güne kadar (örnek EBV halk arasında bilinen adı ile öpücük hastalığı) uzayabilir.
Ama zaten ilk tanı anında kan alınmış olsa bile 72-96 saatten uzun süren ateş tetkik gerektirir.
Yani 72 saatten sonra tetkikler ile ateşe neden olan mikrobun viral olduğuna emin olup öyle beklemek daha doğru bir yaklaşımdır.
Sevgi ve sağlıkla kalın.
