Bebeklerde Vitamin B12 eksikliği neden olur?
Vitamin B12 eksikliğinin en çok görüldüğü yaş grubu 0 – 24 ay arası çocuklardır.
Bu yaş grubunda görülen vitamin B12 eksikliği sıklıkla annede vitamin B12 eksikliği olmasındandır.
Genel olarak süt çocuğu beslenmesi vitamin B12 açısından zengin değildir. Yaşamın bu ilk döneminde bebeklerin en önemli vitamin B12 kaynağı annedir.
Annedeki vitamin B12 düzeyi iyi ise gebelik boyunca anneden bebeğine geçen vitamin B12 miktarı da yeterli olacaktır. Yenidoğan bir bebeğin karaciğerinde 25 mcg vitamin B12 bulunur. Bu miktar, bebeğin ilk senesi boyunca B12 eksikliği çekmemesi için yeterlidir.
Genelde bebeğin beslenmesindeki yetersizliğe bağlı eksiklik 1 yaşından sonra kendi göstermeye başlar.
Dolayısı ile yaşamın ilk 1 yılında bebekteki vitamin B12 eksikliğinin çoğunlukla tek nedeni annede vitamin B12 eksikliğidir
Özellikle hayvansal gıda süt, yumurta, et tüketmeyen vegan annelerin vitamin B12 düzeyleri düşüktür.
Gebelik boyunca vegan beslenen annenin vitamin B12 düzeyi düşük olacaktır. Bu sebeple bebeğin de doğum anında onu 1 yaşına getirecek kadar vitamin B12 yoktur. Böyle vegan beslenen bir annenin, anne sütünde de vit B12 düzeyi yeterli olmadığından bebek beslenirken de vitamin B12 alamayacaktır.
Bu bebeklerde vitamin B12 eksikliği belirtileri 3.-4. Ayda görülmeye başlar. Örneğin 3 aylık bebeğin başını tutamaması gibi. Tedavi edilmezse de zaman içinde belirtiler giderek ilerleyecektir.
Bebeklerde vitamin B12 eksikiği belirtileri nelerdir ? Nasıl anlaşılır?
B12 vitamini insan vücudunda kırmızı kan ve beyaz kan hücreleri dahil olmak üzere kan yapımında, hemen hemen tüm hücrelerin içinde bulunan DNA yapımında ve sinir sistemi dokusunun işlevlerini yapabilmesinde özellikle de sinir uzantılarının üzerini saran miyelin kılıfın yapımında çok gereklidir.
Dolayısı ile de vitamin b12 eksikliği başladığında belirtiler de ilk olarak bu organlarda kendini göstermeye başlar.
Annede vitamin b12 eksikliği olan bebeklerde genel olarak 3-4. Ay civarında belirtiler görülmeye başlar. Bu belirtiler sinir dokunun ayına uygun gelişememesi nedeni ile bebeğin motor gelişiminde geri kalması ile ilgilidir. Ve genel olarak ilk belirti bebeğin başını tutamaması şeklindedir. Bu aylarda pek çok anne bebeğinde çok kısa süreli 1-2 sn süren titreme hareketleri olduğunu söyler.
Sonra bebek büyüdükçe eksiklik devam ederse diğer belirtiler eklenir;
- 3-4 aylık olmasına rağmen başını tutmakta zorlanma,
- 7-8 aylık olduğu halde halen desteksiz oturmanın başarılamaması,
- Hipotoni: yani kas tonusunun zayıf olması (genel olarak aileler bu bulguyu bebekte gevşeklik olarak hisseder),
- Hareketlerde zayıflık güçsüzlük,
- Titreme: hemen hemen her ayda görülebilir anneler bu bulguyu bebekte 1-2 sn süren elektrik çarpması gibi bir titreme olarak anlatır,
- Yürümenin gecikmesi,
- Konuşmanın gecikmesi,
- Büyümede gecikme,
- Zayıflık, iştahsızlık,
- Sinirlilik,
- Ek gıdaya geçişte zorlanma: Anneler 6. Ayda ek gıdanın başladığı dönemde bebeğin ağzına aldığı her gıdayı direk ağzından çıkarması ve ek gıdayı reddetme olarak anlatır. Vitamin b12 eksikiği dilde tat tomurcuklarının silinmesine neden olur. Ve dilde düzleşme yapar. Bu durum glossit olarak adlandırılır ve bebek bu nedenle ek gıdaya geçemez.
Vitamin B12 düzeyi kaç olmalıdır?
Vitamin B12 düzeyinin en az 200 pg/mg olması gerekir.
Ancak eksiklik nedeni ile tedavi edilen bebeklerde tedavi sonrası değerin 400-500 pg/mg değerlerine ulaşması istenmektedir.
Bazen tedavinin tamamlanması 1 yılı bulabilir.
Vitamin B12 vitamininden zengin gıdalar nelerdir?
Birçok vitaminin aksine sebzelerde B12 vitamini yoktur.
Vitamin B12 yönünden en zengin gıdalar hayvansal gıdalardır:
- Süt ve süt ürünleri; yani yoğurt, peynir, peynir altı suyu,
- Kırmızı et,
- Karaciğer, böbrek,
- Balık,
- Yumurta.
Bazen vegan yaşam tarzını benimsemeleri nedeni ile bazen de sevmediği için hayvansal gıda tüketmeyen annelerin bebekleri, vitamin b12 eksikliği açısından özellikle risk altındadır.
Vitamin B12 Eksikliği Nasıl Önlenir?
0-2 yaş aralığında vitamin b12 eksikliği sık görüldüğü için anneler bebeklerine mutlaka kandan b12 düzeyi baktırmalıdır
Özellikle ek gıda başladıktan sonra düzenli olarak hayvansal gıda tüketilmesine çok özen göstermelidir.
Annelerin bebeklerini korumak adına gebelik ve emzirme döneminde yoğunluklu olarak vitamin b12 içeren gıdalar ile beslenmesi ve kendilerine de vitamin b12 kontrolü yaptırmaları bebeklerinde gelişecek eksikliğin önüne geçecektir.
Vitamin B12 Eksikliği Tedavisi
Aileler genellikle ilaç statüsünde bir destek almadan gıdalar ile B12 düzeltme yoluna girmek isterler. Ancak özellikle ilk 1 yaştaki beslenme şekli vitamin b12 yönünden fakirdir. Ve vitamin b12 eksikliği direk sinir dokunun gelişimini bozduğundan bir an evvel tedavi etmek ve vakit kaybetmemek gerekir.
Vitamin b12’nin ağızdan şurup şeklinde tedavisi mümkün değildir. Daha önceki yıllarda enjektabıl yolla tedavi önerilirken son yıllarda sprey formları en az enjeksiyon kadar başarılı olmuştur.
Nasıl tedavi edileceği ve nasıl kullanılacağı tamamen takip eden doktorun kararıdır. Ama ilaç kullanmadan sadece gıda ile düzeltmek önerilen bir yol değildir.
