Çocuğuma Niçin Covid 19 Aşısı yaptırmalıyım? isimli makalemde geçtiğimiz süreci sizlerle paylaşmayı istedim. Pandeminin en başından beri genel olarak söylediğimiz bir şey oldu. Neyse ki ve iyi ki mikrop çocukları yetişkinlerden daha az seviyor ve çocuklar yakalansa bile hastalık çocuklarda yetişkinlere göre daha hafif seyrediyor.
Bazı hastalarım “hocam öyle söylüyorsunuz ama o zaman okullar niye kapatıldı?” diye sordu. Bu soruya da ‘’çünkü okullar her zaman bir salgında mikrobun bir topluma yayılmasında önemli rol oynar’’ diye cevap verdim. Birçok çocuk bir araya gelir ve mikrobu birbirine bulaştırır; mikrobu okuldan kapan çocuk mikrobu eve taşır. Böylece mikrop o topluma çığ gibi yayılır.
Aslında pandemi başladığından beri bilgi sürekli değişti kafalar bazen çok karıştı. Verdiğimiz bilgiler de zaman zaman ya bakın bu mikrop ile ilgili bunu da öğrendik dediğimiz oldu. Bunun yanı sıra hastalarımız bir soru sorduğunda inanın henüz bu sorunun cevabını tıp bilimi de bilmiyor diye cevapladığımız oldu.
Ama yine iyi ki diyeceğim, mikrop bizi çocuklar konusunda çok yanıltmadı ve gerçekten hastalık çocuklarda birkaç istisnai durum dışında daha az şiddetli seyretti.
Bu süreç esnasında çocuklarda yetişkinlerden farklı olarak hastalık geçirildikten sonra gelişen ve çoklu organ yetmezliği olarak tanımladığımız mis-c sendromu adı verilen bir durumu tanımladı tıp bilimi.
Okulların açılması ve çocukların 1.5 yıldır kaldıkları izole ortamdan çıkmaları ile birlikte covid 19 yakalanma ihtimali olan bir sürece girdikleri kesin. Pandemi başladığında ve çocuklar izole iken hastamız bize ateşli olarak geldiğinde anne ya da babada covid tanısı ya da şüpheli temas öyküsü olmadığında hastamızda covidden şüphe etmedik. Çünkü çocuğa covidi getirecek anne ya da baba idi ve onlar da temiz ise endişelenmedik.
Ancak bu yıl işler biraz değişti. Okulla beraber çocuk kendi sosyal ortamına girdi. Umarım ve iyi ki anne-babaların aşılı olması anne ya da babanın çocuğa covid getirme ihtimalini azalttı ve esas kaynak çocuğun kendi sosyal ortamı haline geldi. Dolayısı ile bu eğitim ve öğretim yılında bize ateş, öksürük ve üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları ile başvuran her hastamızın covid olma ihtimali var.
12 yaş üstü çocuklarda aşı başlanmış olması en büyük şansımız.
DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü), AAP (American Academy of Pediatrics) ve CDC( Centers of Disease Control and Prevention) bizim bilimsel verilerine en çok güvendiğimiz ve pek çok taze bilgiye ulaşmakta tercih ettiğimiz kurumlardır ve her üçü de 12 yaş üstü çocuklarda aşıyı önermektedir.
Her ne kadar çocuklarda covid 19 yetişkinlere göre daha hafif ve ılımlı seyrediyor desek de bir sonraki makalemde tanımlayacağım üzere çocuklarda da orta ve ağır seyreden hastalar olmuştur. Ayrıca bazı çocuklarda postcovid (covid sonrası) sendromlar olarak adlandırılan bir dizi sekelle sonlanabilen hastalık tanımlanmıştır. Ancak henüz hastalığı kimlerin ağır geçireceği ya da postcovid sendromunun kimlerde gelişeceğine dair birkaç istisna hariç elimizde net bilgiler yoktur. Belki bu bilgilere ulaştığımız ve bu bilgileri kesinleştirdiğimiz gün aşı sadece şu grup çocuklarda yapılsın diyebileceğiz. Ama şu anki bilgilere göre hem çocuğumuz hem de toplum sağlığı için aşı olmalıyız.
Aşı öncesinde covid 19 geçirmiş çocuklarda da herhangi birzaman aralığı gözetmeksizin önerilmektedir. (Sadece ağır hastalık nedeni ile hastanede yatan ve plazma alan çocuklarda ilk 90 gün aşı iyi bir bağışıklık bırakmayacağı için önerilmiyor ama 90. günden sonra onlarda da önerilmektedir.) Kaynak AAP.
Çocuğuma Niçin Covid 19 Aşısı yaptırmalıyım? isimli makalemde güncel durumu paylaştım. Bir sonraki makalem çocuklarda covid kliniğinde hafif, orta ya da ağır tanımı nasıldır. Kimler çocuğu covid geçirdikten sonra daha dikkatli olmalıdır ve nelere dikkat etmelidir. Onu paylaşacağım.
Sevgi ve sağlıkla kalın,
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı – Kocaeli
